Dla milionów młodych Romów i Sinti na całym świecie pamięć o wydarzeniach z 16 maja 1944 roku stanowi ważną część ich tożsamości etnicznej i historycznej. Zgodnie z relacją naocznego świadka, 16 maja 1944 roku więźniowie tak zwanego „cygańskiego obozu Auschwitz-Birkenau” przeciwstawili się rozkazom SS dotyczącym ewakuacji obozu. Poinformowani przez innych więźniów o zbliżającym się gazowaniu, tysiące Romów i Sinti uzbrojonych jedynie w kamienie i kije zabarykadowało się w barakach, dzięki czemu udało im się zapobiec zagładzie.
